Hoe stel je een beplanting samen?

Draaide het vroeger om afzonderlijke plantensoorten die voornamelijk op kleur en hoogte naast elkaar in groepjes geplaatst werden, nu is er een tendens om planten meer te mixen tot een samenhangend geheel. Maar ook het onderhoud veranderd: werd er vroeger vooral veel geschoffeld tussen de groepen planten; nu is er een tendens gaande naar ecologisch tuinieren met extensiever onderhoud. Maar hoe doe je dat dan en wat is de filosofie daarachter? Bij ecologisch tuinieren in de siertuin maak je onderscheid in de ontwerplaag ( de meest in het oog springende laag die je tuin zijn identiteit geeft ) en de ecologische laag ( functie en diversiteit ). Het leuke daarvan is dat je je favoriete vaste tuinplanten slim kunt combineren met bijvoorbeeld inheemse planten voor meer biodiveristeit, of bodembedekkende planten die je dierbare tuingrond beschermen.

De ontwerplaag bestaat uit structuurplanten en bloeiboogplanten.

De ecologische laag bestaat uit bodembedekkers en pionierplanten

Hieronder zal ik de plek die deze planten innemen in je border verder uitleggen:

Structuurplanten

Onder structuurplanten worden verstaan forse, langlevende en langbloeiende planten, als het even kan met een stevig wintersilhouet. Denk hierbij aan opgaande grassen en vaste planten zoals Panicum virgatum ‘Northwind’, Thalictrum en Veronicastrum.

Bloeiboog planten

Bloeiboog planten zijn middelhoog en beeldbepalend en dragen bij aan een lange bloeiboog. Bloeiend volgen ze elkaar op gedurende het seizoen. Vroeg in het jaar zijn er bijvoorbeeld Salvia, Aquilegia en Veronica, later komen zomerbloeiers als Helenium, Rudbeckia en Persicaria. Nog later Aster en herfstchrysant. Die afwisselende bloei is niet alleen aangenaam voor de tuinbezitter, ook allerlei wilde bijen, vlinders en zweefvliegen genieten ervan. Een lange bloeiboog ondersteunt de populatie solitaire bijen, hommels en honingbijen en deze trekken op hun beurt weer andere dieren aan, zoals vogels.

Bodembedekkers

De derde groep, de bodembedekkers waarvan er veel schaduwtolerant zijn, beschermen de bodem tegen uitdrogen, onkruidkieming en vorst en voorkomt ook dat er overmatig geschoffeld wordt. Diverse Geranium zijn goed bruikbaar, G. cantabrigiense en G. macrorrhizum. Maar denk ook aan Geum’s of de inheemse Teucrium scorodonia (Valse salie).

Pionierplanten

Pionierplanten zijn kortlevende en niet concurrerende vaste planten die zich makkelijk uitzaaien. Deze groeien snel, maar zijn geen belemmering voor de andere planten. Denk dan aan Aquilegia, Gaura , Grote teunisbloem. Ook één- en tweejarigen worden hiertoe gerekend; de bedoeling is dat ze een eigen leven gaan leiden en zich uitzaaien op lege plekken in je border. Deze planten nemen de functie over van ‘onkruid’ maar passen beter in je beplantingsplan omdat ze gewenst zijn en een ecologische functie vervullen: de bodem bedekken en beschermen en onkruidkieming tegen gaan.

Andere eigenschappen die meewegen in de plantkeuze

  • Inheemse planten vind je terug in zowel structuurplanten, seizoen thema planten, bodembedekkers als vulplanten. Mix ze gewoon met de rest! Denk bij inheemse planten bijvoorbeeld aan Centaurea jacea (Knoopkruid), Veronica longifolia (Lange ereprijs), Teucrium scorodonia (Valse salie), Salvia pratensis (Veldsalie), Althaea officinalis (Heemst), Anchusa officinalis (Gewone ossentong), Leucanthemum vulgare (Gewone magriet) en Sanguisorba officinalis (Grote pimpernel). Dat alleen inheemse planten goed zijn voor de biodiversiteit klopt niet. Natuurlijk heb je waardplanten nodig, maar daarnaast is een lange bloeiboog met zowel stuifmeel- als nectarplanten essentieel. Daarom mixen we graag langbloeiende cultivars in, mits ze open bloemen hebben, tot gevulde bloemen hebben insecten geen toegang.
  • Bij plantkeuze is het ook van belang hoe een plant er in de herfst en winter bij staat. Planten met een uitgesproken structuur die tot ver in de winter blijven staan, voegen een extra dimensie toe. Denk er ook aan om een deel van je planten te kiezen op de kwaliteit om wintergroen te zijn.
  • Planten die sterke groeiers zijn kunnen kwetsbare langzaam groeiende planten wegconcureren. Deze planten kan je alleen samen zetten als je intensief blijft onderhouden. Beter is het om hier aparte plekken voor in je tuin te reserveren.
  • Droogte bestendige planten doen het goed in ons veranderende klimaat. Zet ze bijvoorbeeld ook in je voortuin in je zon, eenmaal gevestigd kunnen ze goed voor zich zelf zorgen.